Diz Ağrısı

Diz ağrısı neden olur? Diz ağrısı nedenleri nelerdir?

Diz ağrısı bir çok nedenle olabilir. Hastanın yaşına, kilosuna, boyuna, günlük hayatta yaptıklarına, travma hikayesi olup olmamasına göre nedenler değişir. Genç ve aktif sporla uğraşan birinde daha farklı, ileri yaşta olan birinde daha farklı nedenleri vardır. Fizik muayene yaptığımızda ve öyküyü ayrıntılı aldığımızda nedenin ne olduğunu büyük oranda tahmin edebilir. Bununla birlikte gerektiği zaman direk grafi ve manyetik rezonans görüntüleme (MRG) isteyerek tanıyı kesinleştiririz. Ultrasonografi ile dış yapılardaki sorunları, dizde olmaması gereken ödem, kist ya da bursit gibi nedenlerin büyük kısmını görebiliri. Ancak dizin içinde olan sorunları manyetik rezonans görüntüleme ile görebiliriz.

İleri yaşta en sık karşımıza çıkan sorun osteoartrittir. Osteoartrit yani toplumda kireçlenme olarak bilinen hastalık tüm dünyada en yaygın görülen romatizmal hastalıktır. Osteoartrit- kireçlenme bir çok yük taşıyan eklemi aynı anda tutabilir. Diz, kalça, omurgalar, ellerde, baş parmak köklerinde görülebilir. Hastanın tüm eklemleri ayrıntılı olarak değerlendirilebilir. Osteoartrit olan ileri yaşta birinde MRG çekildiğinde menisküs yırtıklarının da eşlik etmesi olasıdır. Hastanın durumuna göre tedavi kararı alınır.

Travma, düşme, kaza hikayesi olan hastalarda düşmenin şekline ve zarar gören diz kısmına göre ağrı nedenleri değişebilir. Bu durumda genellikle hem direk grafi hem de MRG istemek gerekebilir. Ultrasonla değerlendirilerek dizin içinde olan ödem- aşırı sıvı, ya da kan toplanması- hematom dediğimiz durum görülebilir. Bu durumlarda hastanın dizinin ultrason eşliğinde enjeksiyon ile boşaltılması sorunun hızlı çözümüne yardımcı olabilir. Peşine yapılan ilaç tedavileri, fizik tedavi ve egzersizler ile hasta takip edilebilir.

Menisküs yırtıklarının neden olduğu diz ağrıları tanısı konulduğunda hastanın yaşıan göre tedavi kararı alınır. Menisküs yırtığının derecesi MRG ile anlaşılabilir. Bazı ileri menisküslerin opere edilmesi gerekebilir. Bazı durumlarda sadece PRP, hiyaluronik asit enjeksiyonları ya da eklem içine yapılan kortizıon enjeksiyonları yeterli olabilir. Her ne tedavi yapılırsa yapılsın mutlaka peşine egzersizlerle güçlendirme yapılması gerekir. Bu konuda hasta doğru şekilde yönlendirilmelidir.

Bursit, kist özellikle diz arkasında olan Baker kistleri ultrason eşliğinde enjeksiyonlarla boşaltılabilir, kortizon uygulamaları yapılabilir. Bu tedaviler hastanın durumuna, yaşına, günlük ativitesine göre karar verilir.

Ön diz ağrısı olan hastalarda özellikle yaşın daha genç olduğu grupta patellafemoral sendrom görülebilir. Bu hastaların da ağrının derecesine, hastanın aktivitesine göre egzersiz, fizik tedavi ve uygun enjeksiyonlarla tedavi planı yapılır.

Bağ yırtıkları (ön çapraz bağ yırtığı, arka çapraz bağ yırtığı, yan bağlarda yırtık, patellafemoral bağdayırtık zedelenme gibi), bağlarda gerilemeler olabilir. Hangi bağın hasta olduğuna göre ağrının yeri ve şiddeti değişiklik gösterir. Bağ patalojileri de genellikle fizik muayenedeki testler ve MRI ile tespit edilir. Yırtığın ve zorlanmanın derecesine göre operasyon gerekmiyorsa, hastaya çeşitli enjeksiyonlar, fizik tedavi ve doğru egzersiz planları yapılarak takip edilir.

Diz ağrısı tedavisi nedir?

Diz ağrısı ile başvuran hastayı ayrıntılı olarak değelendirip hastanın hikayesi alındıktan sonra fizik muayene yapılır. Hikayede hastanın travma, kaza, düşme hikayesi olup olmadığı, önceki cerrahi, operasyon hikayeleri araştırılır. Ağrının akut ya da kronik olmasına göre, yaşına göre olası tanıları belirlenir. Direk grafi, gerekirse çekilen manyetik rezonans görüntüleme yani MR ile tanısı kesinleştirilir. Yapılan ultrasonografi ile dış dokulardaki sorunlar, varsa ödem, olmaması gereken diz içindeki ve çevresindeki sıvı ve kanama yani hematom tespit edilir. Hastanın tedavisi tanıya ve hastanın yaşına, hastanın günlük yaşamındaki beklentisine göre karar verilir.

Tedavi seçenekleri:

Fizik tedavi ve rehabilitasyon:

Diz ağrısının, varsa diz içinde olmaması gereken ödemin hızlı gerilemesinin sağlanması için fizik tedavi uygulamaları son derece etkili ve zararsız, yan etkisi olmayan tedavi yöntemleridir. Elektrik akımları, sıcak, soğuk uygulamalar, lazer uygulamaları iyileşmenin hızlanmasını sağlar.

Egzersiz uygulamaları:

Hastanın ağrısının biraz azalması ile birlikte doğru egzersiz planının yapılması tedavinin tam olması için son derece önemlidir. Diz çevresi kasların güçlenmesi ile birlikte diz içindeki dejenere olmuş bozulmuş eklem kıkırdağı, menisküsler gibi yapıların üstüne binen yüklerin azalması sağlanır ve bu da iyileşmenin kolaylaşmasını sağlar. Doğru egzersiz programlarıyla hastanın kiloluysa kilo vermesi de sağlanarak iyileşmenin devamlı hale gelmesi hedeflenir.

Hiyaluronik asit enjeksiyonu (horoz ibiği):

Diz eklem aralığının içinde 2 cc kadar eklem sıvısı normal şartlarda bulunur. Yaşımız ilerledikçe özellikle 45 yaş ve sonrasında diz eklemi içindeki sıvı azalmaya başlar. Sıvının azalması ile eklem içinde sürtünme daha fazla olur. Eklem kırılıp bükülürken içinden çıtırtı sesleri gelebilir. Bu sıvının azalmasını engellemek için eklem içine sıvının yapay olarak üretilmiş şekilleri dizin içerisine enjeksiyonla verilebilir. Ağrısız bir işlemdir. Lokal anestezi yapılarak yapılır. Bazı durumlarda ultrason kullanılması gerekebilir.

PRP (konsantre growth faktör) enjeksiyon uygulaması:

Diz eklemi içinde menisküs yırtıkları, kıkırdak hasarı, bağ zedelenmeleri, osteoartrit (kireçlenme) gibi diz ağrısına neden olan durumlarda PRP enjeksiyonu yapılarak iyileşme sağlanabilir. Bu uygulamada hastanın kendi kanı 20 cc kadar enjektörle alınarak, 10 dk süren bir santrifüj uygulamasından geçirilerek üzerinden iyileştirici hastanın kendi kanından ayrılar iyileştirici hücreler alınır. Bu hücreler kan doğru şekilde işlemden geçerse konsantre growth faktör yanı büyüme iyileşme faktDize eklem içine bu hücreler enjekte edilir. Uygulama ağrılı bir uygulama değildir ve sonrasında 3 gün günlük normal yaşam sürdürülür ancak aşırı aktiviteden kaçınılır. PRP uygulaması en az 2 seans yapılmalıdır, 3 seans olarak da uygulanabilir.

Ozon uygulaması:

Diz ağrısına neden olan hastalıklarda ozon enjeksiyonu yapılabilir. Ozon makinesi ile elde edilen ozon gazı enjektörle direk olarak diz eklemi içine ve eklem çevresine uygulanır. Bu uygulamanın 5-6 seans olarak yapılması gerekir. Haftada 1 gün ya da 2 gün olarak yapılabilir. Birlikte sistemik ozon uygulaması da yapılabilir.

Kortikosteroid enjeksiyonu:

Diz ağrısı yapan hastalıklarda bazı durumlarda ağrı çok fazla olabilir ve eklem içinde ödem birikimleri olabilir. Bu durumlarda hastanın yürümesine engel olan aşırı bir ağrı varsa, hastayı hızlı bir şekilde yürür hale getyirmek için kortizon enjeksiyonu tercih edilebilir. Bu enjeksiyon ağrılı bir işlem değildir. Genellikle 1 kez yapılması yeterlidir. Kortizon enjeksiyonu doğru hastaya,doğru seans sayısında uygulanırsa yan etki görülmez. Yılda 3 kezden kazla aralarında 2 ay olacak şekilde hayat boyu bir ekleme 20 kereye kadar yapılabilir. Bu kurallara dikkat edilmesi ve gerekmediğinde yapılmaması önemlidir.