LENFÖDEM NEDİR? BACAKLARDA ŞİŞLİK- ÖDEMİN NEDENİ NELER OLABİLİR?

Lenfödem meme kanseri ya da karın içi rahim, kolon, prostat kanseri ameliyatları sonrası ortaya çıkabilen bir hastalıktır, komplikasyondur. Meme kanseri sonrası opere olan memenin tarafındaki kolda, karın içi operasyonlarda bacaklarda ortaya çıkabilir. Kanserin yayıldığı lenf nodlarının ve lenf yollarının cerrahi sırasında alınması nedeniyle ortaya çıkar. Bazı kolaylaştırıcı faktörler vardır. Lenf nodlarının alınmasıyla birlikte özellikle sonrasında yapılması gereken radyoterapi ve kemoterapi uygulamaları riski arttırabilir. Cerrahinin genişliği ve kanserin leri evre olması, hastanın yaşı ve ek sistemik hastalıkları öne çıkan risk faktörleridir. Asıl kanser hastalığının tedavisinin düzgün yapılması ve tedavi sonrasında kanserin tekrarlamaması son derece önemlidir. Bu nedenle lenfödemin ortaya çıkması bazı durumlarda kaçınılmaz olabilir. Bu hastalığın sadece cerrahiden önce hasta tarafından bilinmesi ve doğru şekilde takip edilmesi ve yönetilmesi durumun kontrolünde önemlidir.

Lenfödem erken yakalandığında ya da hiç olmadan hastalar takip edildiğinde önlenebilen bir durumdur. Belli bir noktaya geldiğinde tam iyileşmesi bile  bir noktaya kadar gerileyip, ilerlemesi engellenebilir. Bu da son derece önemlidir. Lenfödemin tedavisinin olmadığı doğru bir bilgi değildir. Kesinlikle doğru tedavi yeteri kadar uygulanıp takip doğru yapıldığında yüz güldürücü ve yaşam kalitesini yükselten sonuçlar alınabilir.

Bununla birlikte herhangi başka kalp- böbrek hastalığı, şeker hastalığı, ileri yaşta hareketsizlik nedeniyle bacaklarda ödem ve şişlik olabilir. Bu hasta gruplarının da tedavisi lenfödem rehabilitasyonu ile sağlıklı bir şekilde yapılabilir. Bu durumlarda tedavinin başarısı son derece yüksektir. Bununla birlikte mutlaka ilgili kalp, böbrek hastalığının tedavisinin sorumlu diğer branş hekimi tarafından yapılması ve takip edilmesi gerekir. Lenfödem tedavisi ancak asıl tedavin yanında yapıldığında etkili olabilir.

LENFÖDEM TEDAVİSİ NASIL YAPILIR? NE KADAR SÜRER?

Lenfödem tedavi edilebilen bir hastalıktır. Erken dönemde müdahale edildiğinde durdurulabilir geriletilebilir. İleri dönem üzerinden birkaç yıl geçmişse ve ödem- koldaki bacaktaki şişlik birkaç yıldır varsa belli bir noktaya geriletilip o noktada tutulabilir. Bunun için tedavinin sürekliliği olmalıdır ve iyi takip edilmelidir. Operasyon- cerrahi yapılmadan önce ilgili kol v ebacak bölgeleri değerlendirilirse ve bu takip operasyondan sonra düzenli yapılırsa erken tanı konulabilir ve hiç lenfödem gelişmeden durudurulabilir.  Bu bilinçle hiç gelişmeden önce takibe başlanması ve gelişmeden oluşması ihtimali belirlenirse yaşam boyu sağlıklı bir çözüm bulunabilir.

Tedavide kompleks dekonjestif terapi uygulanmalıdır. Bu tedavi yöntemi tüm dünyada kabul gören ve bilimsel etkinliği kanıtlanmış tek tedavi yöntemidir. İleri olgularda- hastalarda cerrahi yöntemler denenebilir. Sınırlı sayıda hastada etkili olabildikleri gösterilmiştir.

Kompleks dekonjestif terapi birkaç bölümden oluşur. Öncelikle bazı hastalarda pnomotik kompresyon cihazı uygulaması yapılır. Tedavinin asıl kısmı manuel lenfatik drenaj deniler masaj yöntemidir. Bu masaj normal kas ağrısı için uygulanan masaj yöntemiden çok farklıdır. Lenfatik damar yolu dediğimiz sistemin yolun yönüne ögre vücut bölgelerinde belli bir sıra ile yapılır. Amaç lenfatik sıvı akımının yolunu açmaktır. Öndeki tıkanıklık açıldıkça lenfatik sıvının damar yoluna akması sağlanabilir. Lenfatik sıvı dokular arasına akan ama akmaması gereken bir sıvı içeriğidir. İçinde daha büyük molaeküller protein içerikleri bulunur. Yüzeyel bir akım gösterir. Bu akımın sağnaması için doğru yönelerde doğru basınç uygulanarak masaj yapılmalıdır. Bu masaj yapıldıktan sonra hastaya çok tabakalı bandajlama yapılır. Bu bandajlama yönetminde özel kendine. Basıncı- gücü olan bandajlar uygulanır. Uygulanan kol ya da bacağın uç kısımlarında yani elde ve ayakta basınç- sıkılık daha fazla uygulanırken yukarı çıkıldıkça basınç azaltılır. Böylece bandajın uygulanması sonucu elden- ayaktan yani kol ve bacakların uç kısımlarından yukarı doğru istenmeyen dokular içine sızmış lenfatik sıvının itilerek gönderilmesi sağlanır. Bu bandaj uygulaması ile birlikte bazı egzersizler yaptırılır. Hasta kendisi de öğrenip bandajla egzersiz yapabilir. Bandaj sarıldıktan sonra 21-22 saat kadar durur. Hasta 21-22 saat sonra bandajları kendisi çözer, egerkli hijyen koşullarıyla temizlenir, bandajlarını yeniden sarılmak üzere hazılar ve yeniden tedaviye gelir.  Bu her gün aynı şekilde devam eder.  Toplam en az 20 seans yapılmalıdır bu süre 30 seansa uzayabilir. 20- 30 gün haftanın 5 ya da 6 günü olarak uygulanır. Her bir tedavi seansı 1-1.5 saat kadar sürer.

Çok tabakalı bandajlama için özel bandajlar temin edilmelidir. Bu bandajlar hastanın kendisine ait olr ve birkaç kez uygulanabilir. Bazı bandajlama ürünleri birkaç seanstan sonra deforme olabilir bozulabilir. Bu durumda yeni malzemelerle doğru şekilde tedaviye devam edilmelidir. Hasta bu konularad en baştan bilgilendirilir ve bandajların temini sağlanır. Bandajların bozulmaması için olan doğru temizlik ve bakım şekli hastaya öğretilir.

Bandajlama ve tedavi bittikten sonra hasta yakınlarına bandajlama öğretilerek 1 ay daha evde devam edilebilir. Aynı şekilde hastaya kendi kendine masaj yapması ve bunun doğru yöntemi öğretilir. Masaj ve bandaja hasta evde kendisi de bir süre devam edebilir. Hastanın kendisine ev tipi pnomotik kompresyon cihazı alması sağlanabilir. Tüm bu uygulamalar tedavi sonucunun daha uzun ve etkili olmasını sağlayabilir.

LENFÖDEM TEDAVİSİNDE VE SONRASINDA DİKKAT EDİLECEK DURUMLAR NELERDİR?

Hastanın bu süreçte ve sonrasında, hayat boyu bazı dikkat etmesi gereken konular vardır. Hastanın hangi bölgeden tedavi oluyorsa o bölgenin temizliğine, enfeksiyon almamasına dikkat etmesi gerekir. Herhangi bir nedenle açık yara oluşursa ( kesilme, delinme, ayakkabı vurması… gibi) hızlı midahale edilmelidir. Hastanın doğru şekilde o alanı temizlemesi, antibiyotikli krem tedavisine başlaması, gerekirse doktoruyla konuşarak antibiyotik tedavilerine ağızdan ya da serumla başlaması gerekir. Aşırı travmatik, zorlayıcı durumlardan kaçınılmalıdır. Kol ya da bacak ilgili bölgeden kan alınması, kan şekeri bakılması gibi farklı durumlara dikkat edilmelidir. Hastanın kendi öz bakımını disiplinli bir şekilde uygulamaya hayat boyu devam etmesi gerekir.

Hastanın lenfödem olan vücut bölgesinde lenf sıvısının aktığı açık yaralar gelişebilir. Bu durumda lenfatik dekonjestif kompleks terapi ile birlikte doğru yara bakımının ve gereken yara örtülerinin kullanılması gerekir.

LENFÖDEM TEDAVİSİNİN FİYATI NEDİR?

Lenfödem tedavisini bu konuda eğitimli ve deneyimli bir kişinin uygulaması gerekir. En az 20 seans süreyle haftanın 5-6 günü uygulanır. 30 seansa kadar uzatılabilir. Seans süresine, hastanın lenfödeminin everelemesine göre tedavi süresi ve kullanılan malzemenin miktarı değişebilir. Tüm bu durumlar tedavi fiyatlandırmasında etkilidir.

LENFÖDEM TEDAVİSİNDE ALTERNATİF BAŞKA YÖNTEMLER NELERDİR?

Lenfödemin derecesine göre lenfatik akımın hızını uyarmak için LAZER uygulamaları yapılabilir. Bununla birlikte bandajlamaya uygun olmayan ya da bandajlama ile günlük yaşamını sürdüremeyen hastalara kinezio bantlama yapılabilir. Kinezio bantlama bütün olarak kolun ve bacağın sarılmadığı, lenfatik akımı uyarabilen bir flaster- bant yapıştırma yöntemidir. Hasta bu bantlar ile normal yaşamına hiç kısıtlanmadan devam edebilir. Bandajlama yerine tedavi sonrasında da güvenle kullanılabilecek hazı üretim circaid denilen kolluk ya da ayak bacak kısmına takılan korseler bulunmaktadır. Kullanımı basınç giysisine göre çok daha kolay ve daha etkili bir yöntemdir. Hastaların bu konulardaki eğitimleri de verilerek kendi seçimlerini tıbbi iyileşmeyi sağlayacak şekilde sağlanmalıdır.

LENFÖDEM TEDAVİSİ BAŞKA HANGİ DURUMLARDA KULLANILABİLİR? LİPÖDEM TEDAVİSİ NEDİR? BACAKTA ŞİŞLİK- ÖDEM- VARİS- DAMAR YETMEZLİĞİ TEDAVİSİ NASIL YAPILABİLİR?

Lipödem dediğimiz daha çok bacaklarda kilo ile ilişkili gelişen bir hastalık bulunmaktadır. Bu hastalıkta bacakta ileri bir ödem görülürken ayak üstünde çok fazla görülmez. Bu hastalığın tedavisi de lenfödem terapisi ile yapılır ancak hastanın ciddi bir diyet programına girerek kilo vermesi, yağ dokunun azalması sağlanmazsa çok etkili bir tedavi yöntemiş değildi. Tek tedavi yöntemi bu olduğu için uygulanması tıbbi olarak son derece doğrudur.

Herhangi bir nedenle bacaklarında ödem ve şişlik olan hastalarda lenfödem terapisi son derece etkilidir. Hatta lenfödem hastası olan kişilere etkisinden çok daha fazla etkilidir. Bu hastaların şeker hastalığı, tansiyon, kalp hastalıkları, kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği, hareketsizlik, kanserlere bağlı durumlarda bacaklarında şişlik ödem gelişmiş olabilir. Hatta ayakkabı giyemeyecek duruma gelinebilir, yaralar açılabilir. Bu durumların hepsinin tedavisinde kompleks dekonjestif kenfödem tedavisi son derece etkildir. Bu tedavilerin devamlılığı ve sonrasında iyi bir varis çorabı ya da basınç giysisi denilen lenfödem tedavisi çorapları ile desteklenmesi gerekebilir.